დაბადების დღე ფრიტაუნში
რამდენიმე წლის წინ ჩვენს კომპანიაში სამუშაოდ მაიკლი მოვიდა. ზედმიწევნით მოწესრიგებული, პუნკტუალური, მუდამ საქაღალდით დადის. მაგრამ ნაზი და მშიშარა არ გეგონოთ. თავდაპირველად ტყის მენეჯერად მოვიდა სამუშაოდ.
ერთი კი ვიფიქრე ეს დაუთავებულ, გაკრახმალებული კაცი ჯუნგლებში რის მაქნისიათქო. არაფერი შეგეშალოთ, როგორი გაპიწკინებულიც მიდიოდა ბუშში, ჯუნგლების აქაური სახელია, ექსპედიციაში ისევე სუფთა და დაუთოვებული ბრუნდებოდა უკან, მხოლოდ გაუპარსავ სახეზე და დაღლილ თვალებზე ეტყობოდა ხოლმე, რომ მთლად ცივილიზაციაში არ სეირნობდა. როგორ ახერხებდა ნამდვილად არ ვიცი.
ნელ ნელა, ზედმეტი სიტყვის უთქმელად, თავისი საქმის ზედმიწევნით შესრულებით, შრომით და ზრდილობით დაიმსახურა პატივისცემა და მეოგობრობა.
მაიკლი ინდოელია. უკვე ძალიან დიდი ხანია დასავლეთ აფრიკაში მუშაობს. ძირითადად სიერა ლეონეში, თუმცა მეზობელ ქვეყნებშიც, გვინეაში და ლიბერიაშიც უმსახურია. ლიბერიაში დიდ სამხერხაოში მუშაობდა, რომლის მეწილეც ლიბერიის მაშინდელი პრეზიდენტი ჩარლზ ტეილორი იყო. ეხლა რომ საერთაშორისო სასამართლოშია კაცობრიობის და ჰუმანიზმის წინააღმდეგ დანაშაულის ბრალდებით, დღე დღეზე გამოუტანენ განაჩენს.
- მაიკლ, იცნობდი ტეილორს?
- დიახ სერ! ხშირად მოდიოდა ჩვენთან. ისეთი ყურადღებიანი და კეთილი იყო. ვერ ვიჯერებ თუ იგივე კაცია სასამართლოში.
- ეტყობა თქვენთან უკვე ნასადილები მოდიდოდა ხოლმე.
ვერ გაიგო მაიკლმა. ჩაფიქრებული გამეცალა.
ერთი კია, ეს სახელი, მაიკლი, რაღაც უცნაურად ჟღერს. არაფრით არ შეესაბამება ჩემს განწყობას. ეს ინდოელი კაციც არც ერთ კლასიკურ მაიკლს არა ჰგავს, მაიკლ დუგლასი, მაიკლ კორლეონე, მაიკლ ჯეკსონი. დავუძახემ ხოლმე - მაიკლ! - და სულ მაქვს განცდა, რომ რაღაც შემეშალა.
ამას წინათ კი ყველაფერი თავის ადგილზე დადგა. ერთ დღეს ჩვენი კომპანიის პიარ მენეჯერი მოვიდა და მეუბნება.
- დღეს რაჯკუმარის დაბადების დღეა.
- ვისი? რაჯკუმარი ვინ არის? ვინმე ნაციონალური გმირია?
- ვინ გმირი? რაჯკუმარი, ჩვენი ”ფორესტ მენეჯერი”, მაიკლი..
აგაშენა ღმერთმა! რაჯკუმარი! აბა რა. კაცს სახელი ესე უხდებოდეს და არ ეძახდნენ!?
- რაჯკუმარ გილოცავ დაბადების დღეს! ”ჰეპპი ბერსდეი”!
- მადლობა! სერ!
- ეს მაიკლი საიდან მოიტანე?
- აქაურებმა დამარქვეს სერ! ესე ურჩევნიათ, რთული სახელი გაქვსო.
აბა რა გითხრათ, მე რაჯკუმარი უფრო მეადვილება.
თქვენ თუ იცით, რომ ქართველებისათვის საამაყო კაცს, მიხეილ ხერგიანს, მიშა არ ერქვა. როდესაც, როგორც ქართველების წესია, გასაქანი არ მისცეს და ჩრდილო კავკასიის ალპურ ბანაკებში მოუხდა მუშაობა, იქ შეარქვეს რუსებმა ”მიშა”, აქაოდა შენს სახელს ვერ ვამბობთო, და ესე შერჩა კიდეც. სინამდვილეში კი ჩხუმლიან ხერგიანი იყო.
რაჯკუმარი პატარა ბიჭი აღარ არის, ორმოცდაათს გადაცილებულია, თუმცა ყოჩაღი და დაუღლელია, თავზე შავ-შავი გრუზა თმა ადევს და სისხარტით ბევრ ყმაწვილს სჯობს.
ერთი შეხედვით შეუმჩნეველი და უსიტყვო კაცი საინტერესო ბედის და ხასიათის აღმოჩნდა. სხვისას თუ ორ დღეში ყველაფერს გაიგებ, მე ისა ვარ და მე ესა ვარო, რაჯკუმარის ცხოვრების დეტალებს პორცია პორცია, ნახევარ წელიწადში თითო ეპიზოდს თუ ეზიარები.
თექვსმეტი წლის იყო რაჯკუმარი, როდესაც მისი უფოსი და გათხოვდა. გათხოვდა და ქმარს აფრიკაში წამოყვა. ინდოელების ტრადიციით, თურმე ქალი მარტო არ გამოუშვიათ და უმცროსი ძმა, რაჯკუმარი, გამოაყოლეს, აქაოდა ამ სიშორეს მიდის და გვერდით ვინმე ჰყავდეს თავისიანიო.
იმის მერე აფრიკაშია მაიკლი. ინდოეთში ათასში ერთხელ მიდის, ნათესაობის მოსანახულებლად. ბევრი სამსახური გამოიცვალა. დაოჯახდა, ლიბერიელი ქალი მოიყვანა ცოლად, ქალიშვილი შეეძინა. ორმოცდაათს რომ გადააბიჯა ქართველებთან მოხვდა სამუშაოდ, სიერა ლეონეში.
დადგა რაჯკუმარის დაბადების დღე. ერთი დაიჩივლა, თქვენი დაპატიჟება მინდა, მაგრამ ჩემი ბინა ძალიან პატარაა და... მაგაზე გაწყრნინებთ რაჯკუმარ! ჩვენს ფრიტაუნის სახლს უზარმაზარი დარბაზი აქვს, ცხენი გაჭენდებაო, რომ იტყვიან. მაიკლის ცოლი კი პროფესიონალი მზარეულია, დიპლომირებული. აბა! ჰა ბურთი და ჰა მოედანი!
დაიყარა, მაგრამ რა დაიყარა. რაჯკუმარის მეუღლე, პროფესიით მზარეული, უზარმაზარი ზანგის ქალია, სიმაღლეში ორი მეტრი არა მაგრამ მეტრი და ოთხმაცდაათი ნამდვილად იქნება. საოცრად მხიარული ხასიათი აქვს, ყოველ მეორე სიტყვაზე გადამდებად იცინის და გარშემო ყველა ძალაუნებურად კარგ ხასიაზე დგება. სამზარეულოში მთელი სივრცე დაიკავა, უზარმაზარ დანას ჯაყვასავით ატრილებს, ჯამებით და ქვებებით ჟონგლიორობს. ხარხარში და სიცილ-კისკისში ისეთი სუნები დააყენა ლამის მთელი უბანი სამზარეულოსთან მოგროვდა.
ქართველებმაც თავი გამოიდეს, სხვა სტუმრებმაც ნაი-ნაირი სასმელი შემოგვაშველეს. აბა აფრიკული კერძებიო, ინდური ცხარეო, ქართული შემწვარიო, აქაური წიწაკა და მეგრული აჯიკაო, ღვინო თეთრი და წითელიო, მაგარ-მაგარიო, ტეკილა ბუმიო... მიდიიი.
გაგიმარჯოს რაჯკუმარ!
თამადა ქართველიო, ღმერთს დიდება ჩვენ მშვიდობაო და დავიწყეთ.
ვინ აღარ ზის სუფრასთან. ინდოელი იუბილარი, ქართველები, სიერა ლეონელები, ლიბერიელი, უკრაინელი, ესპანელი...
სუფრა ქართულად მიდის, რაჯკუმარი ისე ყურადღებით უსმენს სადღეგრძელოს ყველა სიტყვას ისე აზრიანად აკანტურებს თავს, რომ ნამდვილად ყველაფერი ესმის.
- შენს სამშობლოს გაუმარჯოს, მაიკლ, შენი სამშობლოს თამადობით...
რაჯკუმარს ძალიან უყვარს სამშობლო. ერთი რამ შევნიშნე და ხშირად ვიყენებ. საკმარისია რამე ჰკითხო ინდოეთზე, ყველაფერი ავიწყდება და ხალისით და საინტერესოდ გპასუხობს. ეს უტყვი კავი უცბათ მჭერმეტყველი ხდება და შეუძლია დიდხანს და თავდავიწყებით გელაპარაკოს ინდოეთის ისტორიაზე, ტრადიციებზე, ადათებზე, პოლიტიკაზე. მაიკლი სამხრეთ ინდოეთიდან ყოფილა, სადაც ტამილია, თანაც ქრისტიანები არიან. მეც მეტი რა მინდოდა, უმალ ტამილელი ვეფხვი შევარქვი. ”ტამილ ტაიგერ!” - დავუძახებ. უცნაურად გამომხედავს ხოლმე და ცალყბად იღიმის, ვერ გავიგე მოსწონს ეს მიმართვა თუ არა. ჰოდა, რადგან ვერ გავერკვიე, მეც არ ვეშვები, სანამ აშკარად არ გამოხატავს თავის დამოკიდებულებას.
- რაჯკუმარ, შენი დედმამიშვილების თამადობით...
დედმამიშვილობა ამათ სცოდნიათ თუ სცოდნიათ, აკი გითხარით, გათხოვილ დას ამ დასაკარგავში წამოყვა, მარტო არ იყოსო. ინდოეთში დარჩენილებთან კი მუდმივი კავშირი აქვს, ხელს უმართავს და არც იქიდან ივიწყებენ.
ამას წინათ მაიკლს და მის მეუღლეს ქალიშვილი სტუმრობდა. მაიკლის გოგო 18 წლისაა, სასწავლებლათ ინდოეთში გააგზავნეს კარგ კოლეჯში. ფლეტაზე უკრავს და სილამაზის კონკურსებს იგებს. მაილი ძალიან ამაყობს.
- თქვენ არ იცით ინდოეთი. იქ უცხოს არ გაახარებენ, ეს პატარა გოგო კი, ნახევრად აფრიკელი, სულ თავისით ახერხებს ყველაფერს. ყველაფერში პირველია, ძალიან ყოჩაღია.
ეს შვილების სადღეგრძელოზე გამახსენდა.
- ჩვენს მშობლებს გაუმარჯოს!
ამას წინათ მაიკლი შვებულებაში ინდოეთში იყო. დარეკა და შეწუხებულმა ერთი კვირით გაგრძელება ითხოვა, დედაჩემი საავადმყოფოში მოხვდა და იქნებ მივხედოვო. აბა უარს როგორ ვეტყოდით. ჩამოსული ისეთი მადლიერი იყო, ვერ აგიწერთ.. აქამდე არც ერთი სხვა სამსახური ესე არ დამდგომია გვერდში. აქამდე მეგონა ადამიანები მარტო ინდოელები იყვნენო.
არც სხვა სადღეგრზელოები დავიკელით. სიბნელიში სანთლებიანი ტორტიც მოვიდა.
მერე ქართველებმა გიტარაო. რაჯკუმარის ორმეტრიანმა მეუღლემ ისეთი რეგგი იმღერა ქართული გიტარის აკომპანიმენტით, ბობ მარლის შეშურდებოდა. მერე ტრადიციული ბლიუზი ერთობლივი შესრულებით, მერე ძველი როკენ-როლი და წავიდა ცეკვა.
ბოლოს რომ ვიშლებოდით, მაიკლმა, ესე ვერ გაგიშვებთ, ერთი მათქმევინეთო. ყველა გააჩუმა, ფეხზე ადგა და უშეცდომოდ და უაქცენტოდ - საქართველოს გაუმარჯოსო! - დასძახა
ნამდვილი ქართული დაბადების დღე გამოვიდა. გაგიმარჯოს რაჯკუმარ!
* * *
ჩვენი ფრიტაუნის კარმიდამოს ღამის დარაჯი, პოლიციელი მომო პოსტს არ ტოვებს. დროდადრო ამოდიოდა, ყურადღებით დაგვთვალიერებდა, ერთს გადაკრავდა და უკან ბრუნდემოდა სადარაჯოზე. ვინმემ ხომ უნდა უზრუნველყოს უსაფრთხოება. მითუმეტეს ინტერნაციონალური სუფრაა. საჭმელი კი იცოცხლე, ჩაუზიდეს, არ მოშივდება.
თორნიკე ბერიშვილი
ქ. ფრიტაუნი
23 თებერვალი 2011 წელი.
